Slaapproblemen, stress en angst zijn situaties waarbij patiënt hulp zoek bij zijn arts en vaak ook een snelle oplossing verwacht via medicatie: slaap- en kalmeerpillen.
Dat deze manier van doen zorgt voor een zorgwekkend gebruik en misbruik van tranquillizers en dat dit bovendien de problemen niet fundamenteel oplost is duidelijk.
Er wordt reeds lang getwijfeld aan het gebruik van die medicatie, die we tranquillizers noemen. Zo weten we van slaappillen dat ze onze slaapkwaliteit niet verbeteren. We slapen wel makkelijker in, maar de slaapkwaliteit is niet die van een echte slaap. We slapen er oppervlakkiger door. Vaak zorgen die medicijnen ook nog eens voor een nawerking overdag: slaperigheid, concentratieproblemen… en worden we er helemaal niet uitgerust wakker van. Bovendien geven ze gewenning, ze werken steeds minder en we moeten er dus altijd meer en meer van nemen om hetzelfde effect te verkrijgen en we worden hypernerveus als we ineens wil stoppen. (we komen er zo…verslaafd….aan).
Zin en onzin van slaapmedicatie
Bij slaapproblemen moeten we proberen om te leren ontspannen (ook overdag). De belangrijkste doelstelling is steeds om het functioneren overdag te verbeteren (en slaperigheid overdag te vermijden). We moeten ons dus vooral richten op onze activiteiten overdag.
We zijn overdag uit balans geraakt. Er komen meer en meer problemen op ons af, of momenteel hebben we een dip en is onze veerkracht minder goed, we kunnen het minder aan..
Bovendien hebben we onze manier van doen (ons karakter, de aard van het beestje) tegen.
Natuurlijk zijn er enkele algemene leefregels, die we best in acht nemen
Het heeft veel zin dat de patiënt zelf probeert te vinden (samen met de therapeut) naar wat hem uit evenwicht brengt. Spanningen, teveel presteren, moeilijke medeleerlingen of medewerkers, teveel alcohol….) Zo begrijpen we beter wat er zou moeten gebeuren op lichamelijk en mentaal vlak of aan onze omgeving. Het heeft ook zin om eens te kijken naar onze manier van doen: misschien zijn we wat perfectionistisch of integendeel wat te laks, wat te weinig kritisch ….. Kunnen we daar dan in de toekomst rekening mee houden?
Wat zouden hier haalbare veranderingen zijn om die moeilijkheden door te komen? Wie kan ons eventueel steunen om dit te verwezenlijken en hoeveel tijd geven we onszelf.
Samen met de arts kunnen we een gezamenlijk zicht op ons functioneren proberen te krijgen. We leren als een expert kijken naar ons eigen leven. Wat gebeurt er allemaal, wat gaat er door ons hoofd en hoe gaan we dan uiteindelijk reageren. Met de arts of therapeut leren we inzien dat we anders tegen de realiteit kunnen kijken en dat dit dan andere gevoelens en andere gedragingen kan veroorzaken.
Specifiek voor slaapproblemen is het belangrijk dat we ons bed niet gaan associëren met problemen. Daarom is het best dat we gedurende 2 tot 3 weken nooit langer dan 20 minuten wakker in ons bed blijven liggen maar opstaan en iets doen wat ontspannend (of saai) is tot we moe worden. Pas als we terug moe zijn, wagen we een nieuwe poging om de slaap terug te vatten.
Soms komen arts en patiënt tot het besluit dat er iets fundamenteels moet veranderen in ons gedragspatroon (de levenskwaliteit lijdt er onder) en dat alleen focussen op stress of slaapproblemen niet werkt. Doorverwijzing is aan de orde .
Vergeten we niet dat bij elke behandeling de patiënt aan het stuur blijft en de therapeut een soort co-piloot is om eventueel bij te sturen. Bij het zoeken naar een doorverwijsadres, zijn verschillende keuzes mogelijk:
De dienst geestelijke gezondheidszorg