Mensen die zich eenzaam voelen zijn niet alleen ongelukkiger, maar hebben ook een grotere kans op ziekte en vroegtijdig sterven. Het effect van eenzaamheid zou, voor zover meetbaar , overeenkomen met dat van zwaarlijvigheid of roken.
Contact hebben met anderen leert ons onze vooroordelen te ontdekken en bepaalde gewoontes in vraag te stellen en lijdt tot nieuwe inzichten. Dat is niet alleen zo wanneer we in onze kleine kring naar elkaar luisteren , maar het is ook een houding waardoor we in gesprek gaan met andere culturen. Het betekent een verrijking voor wie zich met vertrouwen maar ook kritisch openstelt voor mensen met andere waarden of levenswijzen.
Zelf voldoende nadenken en ons niet laten leiden door de gemakkelijkste oplossingen is een blijvende opgave . De samenleving kan evolueren naar een concurrentiemaatschappij, maar laat het duidelijk zijn dat samenwerking uiteindelijk meer rendeert. We zijn trouwens op alle domeinen in ons leven in staat te kiezen tussen het model van ‘allen samen ‘of ‘alleen doen we het beter’. Het blijft dus wel altijd een spanningsveld.
Laat het duidelijk zijn dat hier ook een belangrijke taak is weggelegd voor buurtwerking, feesten, stadsontwikkeling , en een maatschappij die inzet op het stimuleren van sociale activiteiten.
De Wereldgezondheidsorganisatie gezondheid omschrijft gezondheid als een fysisch, mentaal en sociaal welzijn in afwezigheid van ziekte of handicap.
Deze omschrijving van gezondheid ontstond na de tweede wereldoorlog en werkt eigenlijk heel medicaliserend (geneeskundige consumptie in de hand werkend) : alles moet behandeld worden (medicatie , ingrepen ….) om de afwezigheid van ziekte te bereiken.
Gezondheid kan ook anders gezien worden :
Het is het vermogen om je aan te passen en je eigen beslissingen door te voeren ondanks alle sociale en emotionele uitgagingen die het leven meebrengt.
Hier ligt de nadruk meer op de veerkracht en de mogelijkheid van de patiënt om zelf te bepalen wat belangrijk voor hem is. Hier wordt beroep gedaan op persoonlijke veerkracht.
In tegendeel met de visie van artsen vinden patiënten zingeving en sociale participatie wel belangrijk voor een gezond leven en dus niet alleen maar hun lichamelijke toestand.
Genezing komt er ook vlugger als er zingeving drijfveren en motivatie aanwezig zijns. Daarom is het belangrijk te weten wat mensen echt willen .Waar wordt je echt blij van ? Wat is je diepste motivatie? Eenmaal we dit weten, kunnen we daarin een kracht tot genezing vinden. Mensen die opstaan met een ideaal, zingeving en die zich meer in een groep opgenomen voelen kunnen tegenslagen beter aan, genezen vlugger.
Een geneeskunde die denkt dat er voor elke kwaal , elk slecht functioneren, elke pijn een medicament ,een techniek of een operatie bestaat is niet alleen onbetaalbaar, maar is ook vaak ontoereikend en laat de patiënt teveel aan zijn lot over. Denken we maar aan alle patiënten met lichamelijk onverklaarde klachten.
Wat maakt het leven de moeite? Wat geeft het leven zin? Een vraag om even de schouders bij op te halen of om dan zonder veel overtuiging of argumenten te besluiten dat we goed bezig zijn, of waren .
Wat leren we uit de filosofie ? Heeft Levinas hier niet een goed antwoord gevonden ? De kleine goedheid . Deze goedheid doet een beroep op ons gevoel van ‘compagnon de route’, respect voor de medemens en zijn manier van aanpakken, ons welzijn wordt groter als we elkaar ten dienste staan. .
Het kleine goede doet geen beroep op spontane opwellingen maar op solidariteitsbegrip, onbaatzuchtigheid: opdat de mens geen slachtoffer meer zou zijn van de mens. Begrippen die ver weg staan van schraapzucht en woordenkramerij. Geen grootste projecten dus, maar kleine dingen, een beetje hulp, soms attenties die het verschil maken en die voor onszelf en voor de ander het bestaan draaglijker en mooier maken.
Kinderen met Autisme kunnen genetisch minder sociaal aangelegd zijn . Het is ook mogelijk dat ze in hun jeugdjaren onvoldoende prikkels tot sociaal contact kregen en dat die genetica dus minder een rol speelt . Factoren die storend kunnen inwerken zijn bijvoorbeeld : vechtscheiding, gebrek aan spel, vreselijke emoties in de jeugdjaren, minder intens contact met ouders (Is er tijd om samen te eten met het gezin ? Een verhaaltje voor het slapengaan ) ….
In feite zijn de gevolgen van al deze oorzaken ( genetisch, jeugdjaren of beide ) dezelfde : de kinderen hebben het moeilijker om zich open te stellen voor hun sociale leefwereld. Hun gedrag kan stereotiep zijn .Door het feit dat ze moeilijker in de groep liggen, bepaalde gedragingen niet kunnen duiden en in het contact met anderen minder vlot overkomen, worden ze nog meer geïsoleerd.
Wat ook de oorzaak mag zijn (genetisch of door omgeving bepaald, of beiden ) in de therapie komt het erop neer om het kind uit zijn comfort zone te krijgen, hem of haar uit zijn kleine wereldje te halen en te stimuleren en kansen te geven om zijn sociale vaardigheden te vergroten.
Een aandoening die epidemische proporties aanneemt is de ziekte van Alzheimer. Deze ziekte die dementie veroorzaakt en waarvan het meest opvallende kenmerk geheugenverlies is, maakt de verbindingen tussen de hersencellen (de neuronen) stuk. De verklaring van de toenemende incidentie is niet alleen de stijgende levensverwachting.
Natuurlijk zijn er hier ook duidelijk erg genetisch bepaalde vormen en men heeft al meerdere genen kunnen isoleren die dementie in de hand werken. Dit mag ons er niet toe beletten bij de pakken te blijven neerzitten . Er zijn duidelijk factoren die de ziekte afremmen . Zo is een mediterraan dieet heilzaam. Hersenen die veel informatie hebben opgeslagen door studie en kennis, en dit vooral in hun jeugd, beschikken over een uitgebreid neuronennetwerk en zijn beter bestand. Ook hebben lichamelijke en sociale activiteiten een duidelijk positieve impact op het verloop van de ziekte. Slaaptekort en stress zouden de ziekte ook bevorderen.
Een gevoel van ongelukkig te zijn en niet meer mee te kunnen .Bij een echte depressie spreekt men van een periode van minstens 14 dagen, waarbij men duidelijk minder kan genieten en concentreren op wat dagelijks gedaan moet worden. Onze bestaan stelt ons teleur en is niet gevuld met rozengeur en maneschijn. Ons lichaam laat ons in de steek . Voor sommigen is er angst, eenzaamheid, ontgoocheling. Het aantal depressies is dan ook hoog . Troost kunnen we vinden in vele zaken van alcohol, suiker tot vriendschap en de kleine dingen des levens. (naar Bernard Dewulf) . Onze pijn is niet te stillen en ondanks al onze ervaring kunnen we geen troost vinden, niets rozig in grijze dagen, geen schuilplaats voor de regen.
Gelukkig is er onze verbeelding. Onze gedachten en gevoelens zwermen continu weg van het hier en nu…..Stel dat er morgen een mirakel gebeurt, waarbij al de problemen verdwenen zijn . Wij zouden wakker worden zoals gewoonlijk onbewust van dit alles. Hoe, waaraan we merken dat dit mirakel gebeurd is, wat zou er anders zijn? Onze omgeving zal de eerste tekens van verbetering zien : we gaan anders groeten, anders stappen, anders spreken . We zouden anders handelen….
Dit ‘anders’ moeten we bereiken, liefst in klein stapjes met een reële kans op slagen. Geen grote stappen, die meer kans hebben te mislukken…..
Om goed te functioneren hebben we allemaal behoefte aan ‘quality time’, tijd waar we ons wat kunnen opladen, kunnen herbronnen en waarvan we het gevoel hebben dat die kostbaar en kort is.
Dit is uiteraard ook zo in de medische wereld, waar het medisch personeel en zeker ook de huisarts aan hoge werkdruk is blootgesteld.
In het weekend is de huisarts dan ook veelal niet beschikbaar en kan je de huisartsenwachtpost raadplegen. Veel mensen die naar de wachtpost komen (men schat ongeveer de helft ) zouden dit eigenlijk niet hoeven te doen, omdat het medisch probleem niet zo dringend is.
Tussen 0 en 4 jaar gaan mensen het vaakst naar de wachtpost zonder echt dringende vragen, vaak voor kinderen met koorts. Meestal zijn die medische problemen op te lossen door zelfzorg en rustig af te wachten tot de eigen huisarts zijn spreekuur heeft (uitstel van zorg ).
Blijkbaar is het online advies het beste middel om veilig onnodig gebruik van de wachtpost te vermijden. (Zeker voor ouders met jonge kinderen)
Iemand wordt gepest als hij langdurig wordt blootgesteld aan lichamelijke en/of psychische verwondingen. Bovendien gaat de persoon die gepest wordt hieronder gebukt en is er sprake van psychisch lijden. Bij kinderen kan het gepest zijn zich uiten door spijbelen, vragen om van school te veranderen, sociale afzondering. Vaak is het voor hen een hele opgave om het gepest zijn thuis ter sprake te brengen.
Pesten is uiteraard niet hetzelfde als plagen. Plagen voelt niet bedreigend aan, is niet bedoeld om iemand te kleineren, heeft niet de intentie van schade te berokkenen en gaat ook vaak gepaard met humor.
Iemand wordt vlugger gepest vooral omdat hij ‘anders’ is maar ook soms weerlozer of minder zelfvertrouwen heeft of somber en angstig is.
Het is van belang dat de ouders samen met de school een oplossing willen zoeken. (veel scholen hebben een pestbeleid met een stappenplan ). Het is beter de familie van de kinderen die pesten niet bij de zaak te betrekken. Zij zijn geen objectieve partij. Voor kinderen is het ook belangrijk dat er doorgesproken wordt met welke hulpverlener en wanneer je contact opneemt.
Hierbij de link naar de brochure voor ouders van gepeste kinderen:
Kinderen evolueren het best in een omgeving waarin duidelijkheid en structuur aanwezig is.
Net zoals volwassenen hebben ze een omgeving nodig die hen inspireert en stimuleert. We gaan er te veel van uit dat alles wat nu verworven is vanzelfsprekend is . We vergeten onze voorouders die als goede rentmeesters deze aarde zo bewoonbaar en beschaafd achterlieten .
Kinderen en jongeren hebben nood aan positieve boodschappen, voorbeelden en verhalen waaraan ze een voorbeeld kunnen nemen en zich aan spiegelen. Zo hebben ze veel aan verhalen van familieleden: hoe zij hun problemen hadden dit met vallen en opstaan oplosten .
Ook zal het ontwikkelen van normen en waarden hun toekomst zinvol en uitdagend maken.
Kinderen verwachten van ons een verstandige ,overlegde beslissing, geen emotionele uitbarstingen.
Het kind heeft behoefte aan minder drukte, meer vrije tijd, rust, groen, natuur, spel . De maatschappelijke ontwikkeling van ouders met volle agenda’s en kinderen die in dit gejaagd leven terechtkomen is wellicht voor verbetering vatbaar.
Angst wordt vanuit vele hoeken gecultiveerd en daardoor ontstaat de neiging dat men klakkeloos bang wordt voor financiëel verlies, voor de vreemdeling die ons werk gaat afnemen, voor het verlies van onze waarden ……Angst is een slechte raadgever en objectieve informatie, juiste cijfers en gepaste duiding ontbreken maar al te vaak. Hier is voor de media ook een belangrijke taak weggelegd. Dat het leven ingewikkeld is en er veel redenen zijn tot klagen is duidelijk, maar het mag ons niet beletten om oplossingen te vinden en te relativeren . Tenslotte leven we hier in een bevoorrechte positie . Er is nood aan volwassenen en opvoeders die ethisch denken, die respect hebben,die proberen een positieve betekenis te geven aan wat er in de wereld gebeurt. Volwassenen die hun problemen en twijfels durven uiten .
Dat sociale ontwikkeling momenteel in het gedrang wordt door schermen en een virtuele leefwereld is duidelijk . Eigenbelang en groepsbelang hoeven niet tegenover elkaar te staan, maar sociaal ingesteld zijn moet aangeleerd worden. We moeten als maatschappij leren de kinderen vertrouwen te hebben in de ander. Die ander meent het meestal goed en dit wordt duidelijk als we respectvol en met empathie in gesprek durven te gaan.
Het gevoel verbonden te leven is belangrijk : daarom zijn een goede werksfeer en familiebijeenkomsten belangrijk. : ook straatfeesten, vrijwilligerswerk….Verder bouwen aan een betere samenleving, wetende dat het volmaakte het ideaal niet kan….
Op school moet er ingezet worden op ontwikkelingskansen voor iedereen ervaren leerkrachten in alle scholen, zodat ongelijkheid in onderwijs minimaal wordt. Dat is de beste garantie voor de toekomst. De slechte omstandigheden waarin een deel jongeren nu opgroeien en die hen met verbittering en achterstand achterlaten moeten vermeden worden.
Terug vertrouwen en gezag durven geven aan de mensen die samen bouwen aan ons leven is belangrijk . Authoriteit blijft dan ook noodzakelijk, samen met de uitleg hoe die is onstaan en waarom die nodig is. Hier ontstaat duidelijk een spanningsveld tussen enerzijds het kader dat de jongere nodig heeft ‘authoriteit’ dus. Anderzijds moet er ook ruimte zijn voor dialoog en voorlichting, experimenteren , loslaten en verantwoordelijkheid krijgen: kortom zelfstandigheid . Dit laatste is een sterke basis om later problemen het hoofd te bieden.
Het onderwijs moet gelijk zijn voor ieder kind ongeacht achtergrond, religie, taal ,vaardigheden..
Kinderen mogen dromen en daardoor hun motivatie vinden, daar moet altijd plaats voor zijn . Het werken en studeren volgt sowieso.
De motivatie, de drang tot verbetering, het vallen en opstaan moeten meer beloond worden dan de prestatie .
